Επιθετικότητα στον αθλητισμό έχουμε όταν ένας αθλητής ή φίλαθλος έχει διάθεση να βλάψει ή να τραυματίσει ή να φοβίσει κάποιον, ενώ βία έχουμε όταν κάποιος επιχειρεί πραγματικά να τον βλάψει σωματικά. Πολλοί θεωρούν ότι η επιθετικότητα είναι αναγκαία στα διάφορα αθλήματα, πεποίθηση που έχει σταδιακά δομηθεί από ασυνείδητους φιλάθλους αλλά και αθλητές σε ορισμένες περιπτώσεις. Προφανώς, κάτι τέτοιο δεν αληθεύει και μάλιστα μπορεί και πρέπει να ανατραπεί οποιαδήποτε τέτοια άποψη για αυτό το ζήτημα. Μιας και η βία και η επιθετικότητα στον αθλητισμό είναι δημιούργημα της κοινωνίας και των οργανώσεων του αθλητισμού, κατανοούμε πως δεν αποτελεί μια ανεξέλεγκτη και μη αναστρέψιμη κατάσταση.
Γιατί, όμως συμβαίνουν επεισόδια μέσα στους αγωνιστικούς χώρους, είτε στις κερκίδες, είτε έξω από τα γήπεδα; Τι οδηγεί όλο και περισσότερους προς αυτή τη συμπεριφορά; Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός πως η επιθετικότητα μαθαίνεται και διδάσκεται με την παρατήρηση και τη μίμηση. Τα άτομα παρατηρούν και υιοθετούν τη συμπεριφορά των άλλων διαιωνίζοντας το φαινόμενο. Έχει αποδειχθεί μάλιστα, πως η επιθετικότητα «διδάσκεται» μέσα στην κοινωνία, αλλά και μέσα στους αθλητικούς χώρους. Οι αθλητές παρατηρώντας τους συναθλητές τους να φέρονται με τρόπους που χαρακτηρίζονται από βία και επιθετικότητα, σταδιακά ενστερνίζονται αυτή τη συμπεριφορά.
Ποιος όμως προκαλεί αυτό το φαινόμενο της βίας και της επιθετικότητας; Εδώ βέβαια, δεν αναφερόμαστε σε ένα μόνο παράγοντα αλλά σε πληθώρα ατόμων και παραγόντων. Πιο αναλυτικά, οι βασικότεροι παράγοντες είναι: τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, οι δημοσιογράφοι, οι γονείς, οι προπονητές, οι παράγοντες των αθλητικών ομάδων, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ.
Πώς θα μπορούσαμε να καταστείλουμε αυτό το φαινόμενο; Την ευθύνη θα πρέπει να αναλάβει κάθε παράγοντας ξεχωριστά. Συγκεκριμένα, οι προπονητές μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη της βίας με την αποθάρρυνση της κακής συμπεριφοράς των παικτών τους, εξηγώντας τους ότι η επιθετικότητα μειώνει την απόδοσή τους και περιορίζει τις ευκαιρίες της ομάδας τους για νίκη. Επιπλέον, θα πρέπει να μην πιέζουν τους αθλητές προκαλώντας τους στρες και να μη δίνουν το κακό παράδειγμα παραπονούμενοι οι ίδιοι στους διαιτητές των αναμετρήσεων. Το ίδιο οφείλουν να πράττουν και οι παράγοντες των ομάδων, οι οποίοι τάζοντας υψηλές χρηματικές επιβραβεύσεις στους παίκτες τους οδηγούν στο να παρεκτρέπονται την ώρα του παιχνιδιού στο βωμό της νίκης.
Οι γονείς πρέπει να μεταδώσουν το μήνυμα στα παιδιά που αθλούνται, ότι σημασία έχει η προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα, ότι δηλαδή η άθληση είναι πάνω από όλα ψυχαγωγία. Τα παιδιά πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες του παιχνιδιού, να σέβονται τους συμπαίκτες και τους αντιπάλους τους και να θυμούνται πως η άθληση έχει ως απώτερο σκοπό την υγεία, σωματική και ψυχική. Έτσι θα κατανοήσουν πως η βία και η επιθετικότητα δεν είναι ίδιον ενός υγιούς ψυχικά ατόμου και αντίστοιχα ούτε ενός αθλητή.
Επιπρόσθετα, τα Μ.Μ.Ε. και οι δημοσιογράφοι να μην προβάλλουν σκηνές βίας και επιθετικότητας και να μην παροτρύνουν με οποιονδήποτε τρόπο τέτοια ένστικτα. Να αποφεύγουν την προβολή δηλώσεων προπονητών, παραγόντων ή αθλητών που μπορούν να προκαλέσουν ή να εκφράσουν επιθετική συμπεριφορά, καθώς και φανατισμένων οπαδών. Από την άλλη πρέπει να τονίζουν τη συναδελφικότητα μεταξύ των αντίπαλων ομάδων, την ευγενή άμιλλα και τους αθλητές που με τη συμπεριφορά τους λειτουργούν ως πρότυπα.
Έτσι, με λίγα λόγια θα καταφέρουμε να απαλλαγούμε από τη βία και την επιθετικότητα ωθώντας τους αθλητές σε ένα τίμιο παιχνίδι, με υγιή συμπεριφορά των θεατών που θα εξυψώνει τον αθλητισμό.

Καθηγητές Φυσικής Αγωγής

Χριστακόπουλος Παναγιώτης- Κατσιάς Κων/νος