Τα τελευταία χρόνια, πολύ συχνά απασχολούν την ανθρωπότητα θέματα σχετικά με το περιβάλλον και συγκεκριμένα με εκτεταμένες περιβαλλοντικές καταστροφές. Ιδιαίτερα έντονα είναι τα προβλήματα που δημιουργούν φαινόμενα όπως πυρκαγιές, πετρελαιοκηλίδες, τυφώνες κλπ., τόσο για το περιβάλλον όσο και για τις ανθρώπινες κοινωνίες που αυτά πλήττουν. Συγκεκριμένα, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι μικρής σημασίας αλλά και εξαιρετικά σοβαρές και βέβαια ποτέ αμελητέες. Άνθρωποι που έχουν πληγεί, μπορεί να χάσουν τις περιουσίες τους, τα σπίτια τους, μερικές φορές μάλιστα να τραυματιστούν ή να χάσουν και τη ζωή τους. Η τοπική οικονομία μπορεί να καταρρεύσει και τα κοινωνικά προβλήματα που προκύπτουν είναι μεγάλα. Η συχνή λοιπόν εμφάνιση τέτοιων φαινομένων απαιτεί την εύρεση τρόπων αντιμετώπισης. Ιδιαίτερο ρόλο σ' αυτή την προσπάθεια μπορούν να παίξουν οι μαθητικές κοινότητες στα πλαίσια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Με τα προγράμματα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, ειδικά σήμερα που ο σχεδιασμός τους προβλέπει ανάπτυξη δράσεων για την υλοποίηση της αειφορίας στην εκπαίδευση, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να εμβαθύνουν σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον και φυσικά να αποκτούν καινούργιες γνώσεις ώστε να συμμετέχουν ενεργά στην προστασία του. Το έντονο ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί όσον αφορά στα δικαιώματα τρίτης γενιάς, καθιστά το ρόλο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ακόμα σημαντικότερο. Τα δικαιώματα τρίτης γενιάς έρχονται σε αντιδιαστολή με τη δραματική κατάσταση του περιβάλλοντος, καθώς αντικατοπτρίζουν την επιθυμία του ανθρώπου για την επαναφορά της φύσης στην πρωταρχική, υγιή της κατάσταση και το δικαίωμα κάθε ατόμου να ζει και να απολαμβάνει το φυσικό περιβάλλον. Έτσι και οι μαθητές, οι οποίοι έχουν τις ίδιες επιθυμίες, μπορούν να δραστηριοποιηθούν μέσω της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για να πετύχουν αυτό το σκοπό.
Η ανάληψη πρωτοβουλιών είναι ένα βασικό βήμα. Οι μαθητικές κοινότητες μπορούν σε συνεργασία με περιβαλλοντικές οργανώσεις και τοπικούς φορείς, να επιδιώξουν τη βελτίωση του τόπου τους. Με δενδροφυτεύσεις, εργασίες για τη δημιουργία πάρκων και χώρων πρασίνου κάθε κοινότητα μπορεί να παρέμβει δημιουργικά στο τοπικό περιβάλλον. Επιπλέον, οι μαθητές μπορούν να επιδιώξουν την ενημέρωση των πολιτών, με τη διανομή ενημερωτικών φυλλαδίων που οι ίδιοι θα επιμεληθούν, αλλά και με τη δημιουργία κάποιας θεματικής ιστοσελίδας στο διαδίκτυο. Η γνώση είναι το θεμέλιο για την επιτυχία τέτοιου είδους ενεργειών και συνεπώς πρέπει να υπάρχει ενημέρωση. Επιπλέον, σκόπιμο θα ήταν οι μαθητικές κοινότητες να προωθήσουν συλλογικά κάποια αιτήματα τους, σχετικά με το περιβάλλον στους αντίστοιχους κρατικούς φορείς, διότι η δραστηριοποίησή τους μπορεί να συντελέσει στην ενεργοποίηση και κινητοποίηση περισσότερων πολιτών.
Συμπερασματικά, οι φυσικές καταστροφές είναι τις περισσότερες φορές απρόβλεπτες και γι' αυτό δύσκολο να αναχαιτιστούν. Η ενημέρωση των πολιτών είναι το σημαντικότερο βήμα για την καλύτερη αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων και με αυτή μπορεί να γίνει η αρχή για την ενεργή συμμετοχή του ατόμου σε πρωτοβουλίες σχετικές με το περιβάλλον και την ποιότητα της ζωής. Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η συμμετοχή των μαθητών σ' όλη αυτή τη διαδικασία, καθώς είναι συνήθως πιο ευαισθητοποιημένοι. Στα πλαίσια, λοιπόν, της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με τη συλλογική πρωτοπόρα δράση των μαθητών, μπορούν να γίνουν σημαντικά βήματα για την κατάκτηση του τελικού στόχου: ενός κόσμου καλύτερου για όλους.

Βασιλική Τζιώτζιωρα

Δασκάλα